ناخنک چشم یا تریژیوم (pterygium) یکی از بیماری های چشم است. در این عارضه، بافت های حاشیه قرنیه شامل بافت های همبند و همچنین بافت عروقی دچار رشدی غیرعادی می شوند تا جایی که حتی بخشی از قرنیه چشم را نیز می پوشانند. البته لطفا توجه داشته باشید که بیماری ناخنک لزوما به معنای بروز ناخنک چشمی نیست چرا که این مسئله یعنی رشد غیرطبیعی لایه ای مثلثی نه تنها در چشم بلکه در سایر اعضای بدن نیز ممکن است رخ دهد از جمله انگشتان، گردن، زانو، آرنج و غیره. اما بحث ما در این بخش صرفا معرفی این عارضه در چشم انسان است که اگر بخواهیم تعریفی مختصر و کلی از آن به عمل بیاوریم، عبارت است از رشد بیش از حد لایه و غشای سفید اطراف قرنیه چشم بر روی قرنیه.
بیماری ناخنک چشم ممکن است کوچک باشد و تا مدتها مشکل چندانی برای فرد ایجاد نکند و یا تا اندازه ای رشد نماید که بینایی فرد دچار اختلال شود.
این بیماری به طور شایع در گوشه داخلی چشم رخ می دهد. امروزه به دلیل بروز این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان، بسیاری از افراد به دنبال آگاهی از بهترین روش های پیشگیری از ناخنک چشم و همچنین سایر بیماری های مشابه چشم هستند.
علت ناخنک چیست؟
شاید جالب باشد که بدانید، تحقیقات و مطالعات در زمینه ریشه های این بیماری بطور جدی هنوز ادامه دارد ولی علت آن بطور دقیق تشخیص داده نشده است. اما مطالعات پژوهشگران و چشم پزشکان برجسته جهان نشان داده است که بیشتر افرادی که دچار عارضه ناخنک در چشم می شوند، معمولا بیشتر اوقات در فضای باز و در معرض نور مستقیم خورشید و هوای آفتابی هستند.
به همین جهت بسیاری از دانشمندان و متخصصین اشعه فرابنفش نور خورشید و از طرف دیگر خشکی چشم را عوامل اصلی ناخنک چشم می دانند. به همین جهت توصیه می شود در فضاهای باز به ویژه در ایام تابستان و به خصوص در مکان هایی که اشعه UV زیاد است - مانند سواحل دریا - حتما از کلاه آفتابی و همچنین عینک آفتابی استفاده کنید و از خیره شدن به نور خورشید و یا بازتاب آن بر روی دریا تا حد امکان خودداری کنید.
ناخنک چگونه درمان می شود؟
درمان ناخنک چشم مسئله ایست که بسیاری از افرادی که به این عارضه مبتلا شده اند، نگران آن بوده و در این زمینه سئوالاتی را معمولا از چشم پزشکان و جراحان چشم مطرح می کنند. از جمله:
درمان ناخنک چشم چگونه صورت می گیرد؟ آیا عمل ناخنک چشم سرپایی است؟ و یا اینکه عمل ناخنک چشم چقدر طول می کشد؟
در ادامه پاسخ این سئوالات را بطور مفصل بررسی می کنیم. اما در ابتدا باید بگوییم که اگر شما دچار این مشکل شده اید، اصلا جای نگرانی نیست و با مراجعه به موقع به کلینیک های چشم پزشکی و متخصصان این علم، براحتی می توانید تحت درمان قرار بگیرید.
در حالت کلی درمان ناخنک در چشم، به دو طریق صورت می گیرد:
• از طریق پماد و یا قطره
• عمل جراحی
بسته به اینکه این بیماری در چه مرحله ایست چشم پزشکان درمان های لازم را تجویز و توصیه می کنند. بطوری که اگر زائده ناخنک دچا التهاب شده و یا به رنگ قرمز درآید، معمولا در چنین مواردی پزشکان جهت درمان فرد، قطره و یا پماد چشمی جهت کاهش التهاب چشم را تجویز می کنند. این قطره ها و پمادها تا حد زیادی می توانند در درمان این ناراحتی، موثر باشند و اگر فرد به موقع جهت درمان اقدام کند، خوشبختانه در بسیاری از موارد نیاز به عمل جراحی چشم نیست.
البته در مواردی نیز می توان با استفاده از عمل جراحی، ناخنک چشم را برطرف کرد. از جمله :
• بزرگ شدن و گسترش بیش از حد ناخنک تا جایی که در عملکرد بینایی چشم اختلال ایجاد کند.
• موجب بروز آستیگماتیسم (با نمره بالا)، در چشم به دلیل گسترش بر روی سطح قرنیه شود.
• ظاهر چشم نامناسب شود.
نکته مهم در این زمینه این است که توجه داشته باشید که این بیماری حتی با وجود عمل جراحی باز هم ممکن است در برخی افراد بروز کند. یعنی لایه های کنار قرنیه چشم دوباره بصورت ناخنک رشد کرده و موجب ناراحتی چشم فرد شوند. در این زمینه به خصوص جوانان باید تا حد امکان به این نکته دقت کنند و جهت اجتناب از این مسئله حتما پس از عمل جراحی و یا استفاده از داروهای تجویز شده، تا مدتی زیر نظر چشم پزشک خود باشند و ضمن رعایت کلیه نکات مهم و حساس (مانند اجتناب از خیره شدن به نور و یا جلوگیری از خشکی چشم) مانع از بروز مجدد این مشکل در چشم های خود بشوند. به ویژه افرادی که چشم آنها به عوامل محیطی حساس است.
ممکن است به این منظور چشم پزشکان و متخصصین جهت جلوگیری از بازگشت ناخنک چشم، مدتی پس از عمل داروهای خاص و یا پرتودرمانی را نیز تجویز کنند.
پنگوکولوم چیست؟
پنگوکولوم زائده زرد رنگی است که بر روی سطح بخش های سفید رنگ چشم، بر اثر رسوب بیش از اندازه چربی و یا پروتئین ممکن است رخ بدهد. البته این بیماری خوشبختانه با وجود شباهت هایی که به بیماری ناخنک چشم دارد، اما به سطح قرنیه گسترش پیدا نمی کند. این ناراحتی ممکن است به دلیل تابش نور شدید آفتاب و یا تحریک چشم بر اثر سایر عوامل محیطی اتفاق رخ بدهد.
پنگوکولوم چگونه درمان می شود ؟
معمولا متخصصین عقیده دارند که عارضه پنگوکولوم (Pinguecula) مشکلات چندانی برای افراد ایجاد نمی کند چرا که:
• سطح قرنیه چشم را نمی پوشاند.
• بر خلاف ناخنک چشم، بینایی را دچار اختلال نمی کند.
• موجب بروز مشکلاتی مانند آستیگماتیسم چشمها نمی شود.
بنابراین معمولا درمان های جدی مانند عمل جراحی جهت از بین بردن و برطرف کردن پنگوکولوم تجویز نمی شود اما در معدود مواردی که این عارضه شدید شده می توان با جراحی توسط متخصصین و جراحام مجرب و حرفه ای، این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرد.
لطفا توجه داشته باشید که معمولا بزرگترین مشکلی که این بیماری در افراد مبتلا ایجاد می کند، ظاهر ناخوشایند چشمهاست. بطوری که حتی ممکن است با پیشرفت این بیماری، چشمها دچار التهاب و قرمز رنگ شوند. البته خوشبختانه باز هم چندان جای نگرانی نیست و با استفاده از پمادهای استریل چشمی و یا قطره های ضد التهاب چشم براحتی می توان این مسئله را کنترل و تا حد زیادی برطرف کرد.
در هر صورت توصیه می کنیم که در صورت بروز هر یک از علائم ناخنک چشم و یا پنگوکولوم به سرعت جهت چک آپ چشمهای خود به چشم پزشک مراجعه کنید.
چرا معاینات چشمی منظم برای همه ضروری است؟
به این نکته مهم توجه داشته باشید که هر یک از بیماری های چشم می توانند در هر سنی رخ دهند. برخی از این بیماری ها در ظاهر علامتی ندارند ولی در درازمدت ممکن است موجب صدمات جدی به چشم و بینایی افراد شوند. به خصوص در کودکان و یا افراد مسن.
از طرف دیگر بعضی از افراد بنا به دلایل متعددی، بیشتر از دیگران مستعد صدمه می باشند که در یان صورت باید تحت معاینات منظم چشم قرار گیرند. این افراد عبارتند از :
• افرادی بالای 40 سال
• خویشاوندان افراد مبتلا به آب سیاه
• بیماران مبتلا به دیابت (بیماری قند) یا فشار خون بالا
• کودکان 4-3 ساله (معاینه چشم کودکان در این سنین کاملا ضروری است)
• افراد نزدیک بین با شماره عینک بالای 6
• افراد دارای سابقه آسیب چشمی عمده
• مصرف کنندگان داروهای دارای عوارض چشمی، مانند کورتون و کلروکین
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه پروتز چشم (چشم مصنوعی) با کلینیک نگاه در تماس باشید. منتظر مقالات دیگر ما در آینده باشید. کلینیک نگاه در خدمت شماست.